GENIETEN MET DE GROTE G IN LAATSTE FASE DEMENTIE
Mantelzorgers, familie en zorgmedewerkers die bekend zijn met mensen die dementie hebben, weten dat hoe verder de dementie vordert, hoe moeilijker het maken van contact wordt.
Zeker wanneer er geen wederkerigheid meer is in het contact, wanneer er steeds meer een terugtrekken in zichzelf voorkomt en al helemaal wanneer de verbale vermogens afnemen of zelf helemaal verdwijnen.
Wanneer mensen met dementie in een laatste fase van beleving zitten, die ook wel de verzonken fase wordt genoemd, zullen de zintuigen aangesproken moeten worden om nog contact te kunnen maken. Elk klein teken van contact is dan waardevol. Een glimlach, het openen van de ogen, een traan over de wang een beweging met de handen enz.
Het is heel moeilijk en vaak ook emotioneel om in deze fase op bezoek te gaan. Want wat moet je nog doen, wat moet je zeggen wanneer er geen respons meer terug komt? Mantelzorgers en familie van mensen met vergevorderde dementie weten wat ik bedoel.
Zelf ben ik mantelzorger van een dame die zo ver in haar dementie is, dat ze het niveau lijkt te hebben van een paar maanden oude baby. Ze ligt (bijna) altijd (slapend) in bed, praat niet meer, maakt bijna geen geluid meer, ze eet en drinkt op de automatische piloot, ze blijft vermageren en haar lichaam en geest lijken te “verstillen”, te “verzinken”. En zelfs al ben ik zorgmedewerker en is het geen echte familie van mij, het is altijd ontzettend emotioneel om haar te zien en bij haar te zijn. Maar in de uurtjes waarin ik haar bezoek is het altijd nog gelukt om enig contact met haar te maken.
Altijd is er muziek in het spel wanneer we (meestal ga ik samen met een vriendin) een bezoek aan haar brengen. We luisteren muziek die zij vroeger heel mooi vond en ik zing of neurie hier dan bij mee. Het gebeurt dan regelmatig dat ze haar ogen open doet, intens ligt te luisteren, lief glimlacht en haar ogen vochtig worden van tranen. We knippen haar nagels, of we smeren haar in met bodylotion, we geven haar handmassage, we knuffelen, en we geven haar bovenal heel veel liefde.
Soms is er ineens een onverwacht “geniet” moment. Zo is het gebeurt dat ze haar lippen tuitte en een “kus” gaf, of ze maakte een geluidje, kwam er een klank of zelfs een woordje uit haar mond. En soms komen we er onverwacht achter dat een heel eenvoudig iets haar een geluk of geniet moment kan geven.
Omdat ze veelal geen vast voedsel meer eet, wordt haar smaak minder geprikkeld. Het is ook lastig om iets mee te nemen wat ze nog kan eten en lekker is zonder dat ze verslikt. Eigenlijk een beetje zonder veel nadenken had ik een rolletje chocolade schijfjes van Dröste meegenomen. Ik dacht dat smelt in haar mond en hoeft ze niet veel voor te doen.
Eerst moet ik goed oogcontact met haar maken, het chocolaatje laten zien en licht haar lippen aanraken. Zelf spiegel ik haar voor door mijn mond wijd open te doen en ondertussen haar lippen te blijven beroeren met het chocolaatje. En ja, ze doet haar lippen een klein beetje van elkaar waardoor ik het schijfje chocolade er tussen kan schuiven. En dan laat ze ons zien hoe zeer ze geniet van de smaak van dat chocolaatje. Ze spert haar ogen open, zuigt hard op het chocolaatje, en smakt met haar lippen een intens tevreden genietende uitdrukking op haar gezicht. Zo een die je ook tegenkomt wanneer een klein kind kennis maakt met verschillende smaken van voedsel.
Zo zijn we onverwachts verrast door een chocolade schijfje! Het geeft haar zo’n geniet momentje (en dat geldt dan ook voor mijn vriendin en mij) dat ze voortaan bij onze bezoekjes steeds een schijfje chocolade in haar mond geschoven krijgt. En elke keer is het weer “nieuw” voor haar en geeft ze die onbetaalbare reactie. Genieten in laatste fase van dementie kan echt nog, al is het maar van een klein chocolaatje!
#laatstefasedementie #contactengenietenkanechtnog
©Mariët de Landmeter